Niezwykła barwa ametystów sprawia, że już w czasach starożytnych stanowiły pożądane kamienie wykorzystywane do produkcji biżuterii, zwłaszcza należącej do możnowładców i dostojników kościelnych. Obecnie są poszukiwane zarówno przez kolekcjonerów, jak i jubilerów, którzy dokładają wszelkich starań, by stworzone z wykorzystaniem tych klejnotów wyroby stanowiły elegancki dodatek do codziennego stroju.

Majestatyczny klejnot w fioletowych odcieniach

Słowo ametyst pochodzi z języka greckiego, w którym „méthystos” (gr. μέθυστος) oznacza „pijany”, a z literą „a” (gr. ἀ) zyskuje przeciwne znaczenie. Taka nazwa nie jest przypadkowa – zgodnie ze starożytnymi wierzeniami picie wina z czar ametystowych skutecznie chroniło przez upiciem się. Ametyst często określa się również jako kamień biskupi z uwagi na znajdowanie się w klejnotach dostojników kościelnych.

Doniesienia historyczne wskazują, że ametyst wykorzystywany był przez Egipcjan, Greków i Rzymian już ok. 5000 lat p.n.e. Starożytni tworzyli z nich elementy codziennej biżuterii: naszyjników i bransolet. Co więcej, jak wskazuje treść Księgi Umarłych, Egipcjanie umieszczali ametysty w kształcie serc w sarkofagach faraonów – wierzono, że w takiej formie stanowią symbol mądrości życiowej.

Dla ametystu charakterystyczne jest występowanie we wszystkich odcieniach fioletu, purpury czy połączenia tych dwóch barw. Takie kolory są wynikiem obecności w kamieniu m.in. domieszek żelaza, a także poddania w trakcie obróbki silnemu procesowi radioaktywnemu.

Wydobycie i najsłynniejsze okazy ametystów

Za główne miejsce wydobywania ametystów należy uznać tereny Brazylii  - takie rejony jak Minas Gerais, Mato Grosso czy Bahia. Kolekcjonerzy i jubilerzy poszukują tych fioletowych klejnotów także w Urugwaju (rejon Artigas), na Sri Lance, w Iranie czy USA (Montana, Arizona). Można je spotkać również na Półwyspie Kolskim w rejonie Jakucka w rosyjskich górach Ural.

Fioletowy lub purpurowy kamień najczęściej kojarzy się z możnowładcami oraz dostojnikami kościelnymi, którzy wykorzystywali go jako swój klejnot – szczególnie rozpoznawalny jest papieski pierścień z ametystem znajdujący się w skarbcu watykańskim. Na uwagę zasługuje również berło carycy Rosji, Katarzyny Wielkiej, girlandowe kolczyki Romanowów (ametyst połączony z diamentami) oraz jabłko Sovereign’s Orb wykorzystane jako symbol władzy w trakcie koronacji Karola II w 1661 roku.

Uznaje się, że ametyst ma działania uspokajające – pomaga się wyciszyć i uporządkować myśli, a także skupić. Z tego powodu często wykorzystuje się go w trakcie medytacji. Co więcej, wzmacnia psychikę, oddalając od człowieka wszystkie lęki. Niektórzy wierzą również, że pomaga leczyć migreny.

Ametyst – właściwości chemiczne

Ametyst stanowi odmianę kwarcu (zgodnie ze wzorem chemicznym jest dwutlenkiem krzemu) o białej rysie i szklanym połysku. Charakterystyczny jest dla niego muszlowy przełam i praktycznie zerowa łupliwość. Jego twardość w skali Mohsa wynosi 7, co oznacza, że jest mniej trwały niż szmaragd czy rubin. Bardzo często wyróżnia się tzw. smugowaniem, czyli naprzemiennym ułożeniem warstw zróżnicowanych pod względem intensywności kolorów.